واکاوی کارکردهای رشته فلسفه تعلیم و تربیت از منظر دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه تهران: تحلیل مضمون

هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی دیدگاه دانشجویان تحصیلات تکمیلی رشته فلسفه تعلیم و تربیت دانشگاه تهران درباره­ی کارکردهای این رشته است. روش مورد استفاده در این مطالعه، نوعی روایت نگاری است. برای دستیابی به روایت دانشجویان، از ابزار مصاحبه نیمه ساختاریافته و فن تحلیل مضمون استفاده شد. مشارکت کنندگان از میان 11 نفر از دانشجویان کارشناسی ارشد و 6 نفر از دانشجویان دکتری فلسفه تعلیم و تربیت دانشگاه تهران بودند. یافته‎های به دست آمده از تحلیل داده­ها نشان داد که کارکردهای اساسی این رشته، شامل دو نوع کارکرد اجتماعی (با فراوانی 80 گویه) و کارکرد فردی (با فراوانی 18 گویه)، می­شود. از اساسی‌ترین کارکردهای اجتماعی می‌توان به «سیاستگذاری‌های کلان نظام رسمی تعلیم و تربیت»، «ارائه معیار سنجش، نقادی و تحلیل در فضای تربیتی»، «الهام‌بخشی برای حل مسائل تربیتی» و «استنتاج دلالت‌های تربیتی» اشاره کرد. «اندیشه‌ورزی و انسجام بخشی فکری»، و «تغییر نگرش افراد و وسعت بخشی به نگاه آنها»، از جمله مهم‌ترین کارکردهای فردی رشته فلسفه تعلیم و تربیت از نظر دانشجویان است. در صدر قرار گرفتن توجه به سیاستگذاری‎های کلان برای نظام رسمی تربیت، نشان از نوعی سیاست‌زدگی در وضعیت موجود رشته دارد. همچنین کلیشه‌های محدود شغلی این رشته، نیاز به بازنگری در مأموریت‌ها و برنامه درسی این رشته را باز می‎نمایاند. مقایسه این کارکردها با اهداف مصوب این رشته نشان می‌دهد که دانشجویان اهداف متنوع‌تری برای این رشته لحاظ می‌کنند و برخلاف اهداف مصوب، این رشته را در جایگاه تصمیم‌سازی‌های کلان می‌بینند.